در زمان انتخاب روحانی چند نفر نامزد ریاست جمهوری بودند را از سایت هاب گرام دریافت کنید.
انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۳۹۶)
دوازدهمین دورهٔ انتخابات ریاست جمهوری ایران در روز جمعه ۲۹ اردیبهشت ۱۳۹۶ ه.خ. برگزار شد.[۱][۲][۳] همزمان پنجمین انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا نیز برگزار شد.[۴] نام‌نویسیِ داوطلبان از روز ۲۲ فروردین ۱۳۹۶ آغاز شد و تا ۵ روز ادامه داشت.[۵] پس از اعلام نام نامزدهای تأیید صلاحیت شده، آن‌ها از ۸ تا ۲۷ اردیبهشت (جمعاً به‌مدتِ ۲۰ روز) برای تبلیغات انتخاباتی زمان داشتند.[۶] رئیس‌جمهور کنونی، حسن روحانی، مجاز به شرکت در انتخابات برای دومین بار پیاپی شد که با سید ابراهیم رئیسی نامزد اصولگرا، سید مصطفی هاشمی‌طبا و سید مصطفی میرسلیم رقابت کرد.
طبق نتیجه رسمی حسن روحانی با کسب ۵۷٪ آرا مجدداً به عنوان رئیس‌جمهور ایران انتخاب شد.[۷]
روند برگزاری[ویرایش]
بر پایه مادهٔ ۳ قانون انتخابات ریاست جمهوری، وزارت کشور موظف است دست‌کم پنج ماه پیش از پایان دوره چهار ساله ریاست جمهوری (۱۲ اسفند) مقدمات اجرای انتخابات را فراهم آورد.
نام‌نویسی نامزدان از سه‌شنبه ۲۲ ام تا شنبه ۲۶ فروردین انجام شد. تبلیغات نیز از ۸ تا ۲۷ اردیبهشت پس از اعلام نامزدان تأییدشده انجام شد.
انتخابات جمعه ۲۹ اردیبهشت برگزارشد.[۸]
روش[ویرایش]
انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران با روش دومرحله‌ای برای یک دورهٔ چهار ساله انجام می‌شود. در صورتی که هیچ نامزدی نتواند اکثریت مطلق (۱+۵۰٪) را به‌دست‌آورد، انتخابات در روز جمعهٔ بعدی بین دو نامزدی که بیشترین رأی را آورده باشند انجام خواهد شد.[۹]
تشخیص صلاحیت افرادی که برای نامزدی نام‌نویسی می‌کنند به عهدهٔ شورای نگهبان قانون اساسی است. در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران شروط زیر برای نامزدهای ریاست‌جمهوری آورده شده:
زمان‌بندی[ویرایش]
برنامه زمان‌بندی انتخابات دوازدهمین دوره ریاست جمهوری ایران به شرح زیر است:[۱۰]
نامزدان[ویرایش]
نام‌نویسی از نامزدان از ۲۲ تا ۲۶ فروردین انجام شد. در پایان روند نام‌نویسی که در ساختمان وزارت کشور انجام گرفت، جمعاً ۱۶۳۶ نفر ثبت‌نام کردند؛ از این تعداد ۱۳۷ نفر زن و ۱۴۹۹ نفر مرد بودند. جوان‌ترین ثبت‌نام‌کننده ۱۸ سال و مسن‌ترین ۹۲ سال داشت.[۱۱]
نامزدهای تأیید شده از سوی شورای نگهبان[ویرایش]
در ۳۱ فروردین ۱۳۹۶ ستاد انتخابات کشور با صدور اطلاعیه شماره هشت خود، شش نامزد احراز صلاحیت شده انتخابات ریاست‌جمهوری را معرفی کرد:[۱۲]
دو تن از نامزدها با وجود تأیید صلاحیت از سوی شورای نگهبان پیش از رأی‌گیری از نامزدی انصراف دادند.
نامزدهای احراز صلاحیت نشده[ویرایش]
چندین نفر از شخصیت‌های مشهور در این دوره صلاحیتشان احراز نشد. برخی از مشهورترین تأییدنشدگان:
محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور پیشین، مهم‌ترین تأییدنشدهٔ این دوره بود. همچنین حمید بقایی معاون اجرایی او در دولت دهم نیز تأیید نشد.
علیرضا زاکانی نمایندهٔ پیشین مجلس و حمیدرضا حاجی‌بابایی وزیر آموزش و پرورش دولت دهم، دو تن از پنج نامزد نهایی جبهه مردمی انقلاب اسلامی (جمنا) بودند که صلاحیتشان تأیید نشد.
از دیگر چهره‌های سرشناس دولت احمدی‌نژاد، همچنین مسعود زریبافان رئیس بنیاد شهید، صادق خلیلیان وزیر کشاورزی، محمدمهدی زاهدی وزیر آموزش و پرورش، سید احمد موسوی معاون حقوقی و مجلس، به تأیید شورای نگهبان نرسیدند.
از دیگر نمایندگان کنونی و پیشین مجلس نیز محمدعلی پورمختار ،موسی‌الرضا ثروتی، عوض حیدرپور، محسن رهامی، حسن سبحانی، قاسم شعله‌سعدی، اعظم طالقانی، سید احمد کاشانی، مصطفی کواکبیان، عبدالحسین مقتدایی، علیرضا منادی، حسن نوروزی، علی یوسف‌پور تأیید صلاحیت نشدند.
همچنین در میان این افراد نام سید محمد غرضی نامزد انتخابات ریاست جمهوری دور پیش، سید هاشم بطحایی گلپایگانی عضو مجلس خبرگان رهبری و محمد هاشمی رفسنجانی رئیس پیشین سازمان صدا و سیما نیز به چشم می‌خورد.
رقابت‌های انتخاباتی[ویرایش]
رقابت‌های انتخاباتی قانونی، همچون دوره‌های پیشتر رسماً از هنگام اعلام صلاحیتها تا دو روز پیش از انتخابات بود. روز قبل از انتخابات هرگونه تبلیغات ممنوع است.
جمنا[ویرایش]
جبههٔ مردمی نیروهای انقلاب اسلامی تشکلی است ائتلافی، که عمدتاً از اصولگرایان تشکیل شده‌است. از میان پنج نامزد نهایی این جبهه چهار تن ثبت‌نام کردند که در نهایت دو نفر از ایشان تأیید صلاحیت شدند. حمیدرضا حاجی‌بابایی و علیرضا زاکانی دو نامزدی بودند که صلاحیتشان احراز نشد.
مهرداد بذرپاش دیگر نامزد نهایی جبهه نیز پس از حضور در وزارت کشور، از نام‌نویسی انصراف داد.
بدین ترتیب سید ابراهیم رئیسی و محمدباقر قالیباف نامزدان اصلی جمنا در انتخابات معرفی شدند[۴۴] که قالیباف در نهایت به نفع رئیسی کناره‌گیری کرد.
محمدباقر قالیباف که با ستاد «دولت مردم» به میدان آمده‌بود، روز دوشنبه ۲۵ اردیبهشت به نفع سید ابراهیم رئیسی کناره‌گیری کرد.[۴۵]
حامیان دولت[ویرایش]
از طرف دولت یازدهم، حسن روحانی رئیس‌جمهور و نیز اسحاق جهانگیری معاون‌اول به عنوان نامزد پوششی روحانی در انتخابات شرکت کردند.
حسن روحانی رئیس‌جمهور، برای دومین دورهٔ پیاپی در انتخابات نام‌نویسی کرد.
شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان او را به عنوان کاندیدای جبهه اصلاحات و جبهه اعتدال گرا معرفی کرد.[۴۶]
سید محمد خاتمی رئیس‌جمهور پیشین و رهبر اصلاحات در پیامی عنوان کرد رای به روحانی را تکرار کنید.[۴۷] میرحسین موسوی و مهدی کروبی رهبران معترض به نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۳۸۸) که در حصر خانگی قراردارند در بیانه‌ای با اعلام پشتیبانی از حسن روحانی گفتند که در انتخابات پیش رو شرکت خواهند کرد.[۴۸]
اگرچه جهانگیری بعدتر پوششی بودن خود برای روحانی را تأیید نکرد و گفت خودم می‌خواهم رئیس‌جمهور شوم.[۴۹] ولی بیشتر رسانه‌ها که پیشتر از ثبت‌نام گزینه‌ای پوششی یا ضربه‌گیر یا حمایتی برای حمایت از روحانی در انتخابات خبر می‌دادند،[۵۰] اسحاق جهانگیری را که در آخرین ساعت ثبت‌نام در انتخابات در وزارت کشور حضور به هم رساند، نامزد پوششی روحانی معرفی کردند.[۵۱][۵۲][۵۳][۵۴][۵۵][۵۶]
محمدباقر نوبخت سخنگوی دولت پس از نام‌نویسی وی گفت که جهانگیری برای دفاع از دولت در انتخابات نام‌نویسی نمود، و او مکمل روحانی است.[۵۷]
همچنین برخی رسانه‌ها جهانگیری را نامزد احتیاطی تحلیل کردند، یعنی نامزدی که در صورتی که احتمال موفق نشدن روحانی افزایش یافت، جایگزین روحانی شود.[۵۸][۵۹]
جهانگیری سرانجام در سه‌شنبه ۲۶ اردیبهشت به نفع حسن روحانی کناره‌گیری کرد.[۶۰]
میرسلیم[ویرایش]
سید مصطفی میرسلیم به عنوان نامزد نهایی حزب مؤتلفهٔ اسلامی در انتخابات شرکت کرد.
هاشمی طبا[ویرایش]
سید مصطفی هاشمی‌طبا از بنیان‌گذاران حزب کارگزاران سازندگی که در سال ۱۳۸۰ نیز در انتخابات شرکت کرده‌بود، در این انتخابات حضور پیدا کرد.
تحریم و مشارکت[ویرایش]
برخی از گروه‌های سیاسی فعال در خارج از کشور و برخی افراد درون کشور به دلایل گوناگون اعلام کرده‌اند از شرکت در انتخابات خودداری می‌کنند.
رضا پهلوی آخرین ولیعهد ایران در بیانیه‌ای دعوت به تحریم انتخابات کرد.[۶۱] احزاب کردِ حدک، سازمان انقلابی زحمتکشان، کومله، دمکرات کردستان ایران، سامان خبات، و کومله شاخه حزب کمونیست ایران نیز در بیانیه مشترکی به این دلیل که این انتخابات تحت معیارهای دمکراتیک نمی‌تواند آزاد تلقی شود آن را تحریم کردند.[۶۲]
سازمان‌های جبهه ملی ایران در خارج از کشور در بیانیه‌ای منع فعالیت احزاب منتقد و حبس روزنامه‌نگاران را از دلایل خود برای عدم شرکت در انتخابات عنوان کرد.[۶۳]
اتحاد برای دموکراسی در ایران انتخابات را نمایشی دانست و از فعالان سیاسی خواست در آن مشارکت نکنند.[۶۴] در این بین تعدادی از رهبران جبهه ملی ایران در بیانیه‌ای از حسن روحانی پشتیبانی، و این اقدام را به سود منافع و کیان ملی مصلحت کشور خواندند.[۶۵][۶۶]
در آخرین نظرسنجی، روز پیش از انتخابات ریاست جمهوری با حجم نمونه ۱۴۰۰۰ نفر در سطح کشور که از سوی ایسپا صورت گرفت، ۷۲ درصد از مردم ایران گرایش به مشارکت در انتخابات داشتند.[۶۷]
در ۱۶ اردیبهشت یک نفر در زرین‌شهر اصفهان به دلیل تبلیغ تحریم انتخابات دستگیر شد.[۶۸]
محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور پیشین ایران و معاون سابق او حمیدرضا بقایی، که صلاحیت شان در این دوره برای نامزدی تأیید نشد، اعلام کردند از هیچ‌یک از نامزدها پشتیبانی نمی‌کنند.[۶۹] با این حال این دو در انتخابات رأی دادند و بقایی نام احمدی‌نژاد را روی برگه رأی خود نوشت.[۷۰]
تخلف‌ها و اعتراض‌ها در جریان رقابت‌های انتخاباتی[ویرایش]
همانند دوره گذشته، صدا و سیما بیشترین حجم تبلیغات نامزدهای ریاست جمهوری را برعهده داشت. طبق برنامه‌ریزی‌های این سازمان، هر نامزد در مجموع ۱۴۷۰ دقیقه زمان برای تبلیغ در اختیار داشت که از آن، ۵۵۵ دقیقه مربوط به برنامه‌های رادیویی، ۵۵۵ دقیقه مربوط به برنامه‌های تلویزیونی و ۳۶۰ دقیقه مربوط به مناظرات بوده‌است.[۷۱] چینش نامزدها قبل از شروع برنامه‌ها و به وسیله قرعه کشی در حضور خود نامزدها یا نمایندگان آن‌ها صورت گرفته‌است.
اعتراض به تخلف و عملکرد صدا و سیما[ویرایش]
هم حامیان دولت و هم مخالفان دولت، اعتراض‌های گسترده‌ای به عملکرد صداوسیما داشتند، و هریک او را متهم به جانبداری از نامزد رقیب کردند.
صدا و سیما به شکل مشخص در بخش‌های مختلف برای هر ۶ نامزد ریاست جمهوری وقت تعیین نمود.
همچنین دو ستاد انتخاباتی اسحاق جهانگیری و حسن روحانی با ارائه اسناد صدا و سیما را محکوم به تخلف آشکار حمایت از ابراهیم رئیسی نمودند.
به‌طور مثال شبکه یک ساعت ۸:۳۰ دقیقه ۲۶ اردیبهشت همایش حامیان سید ابراهیم رئیسی[۷۲] را زیرنویس کرد و در هنگام پخش یک سریال از شبکه ۳ در پربیننده‌ترین ساعت‌ها، صحبت‌های محمدباقر قالیباف در حمایت از ابراهیم رئیسی نیز از اخبار سراسری به تعداد مکرر پخش و زیرنویس شد.[۷۳][۷۴]
همچنین جمعی نمایندگان مجلس حامی روحانی که مسئولیت نظارت بر صدا و سیما را بر عهده دارند در بیانه‌ای صدا و سیما را ستاد انتخابات کاندیدای اصولگرا معرفی کردند، علی مطهری نایب‌رئیس مجلس که از حامیان روحانی است، ادعا کرده‌بود میتینگ رئیسی پخش شده ولی همایش بزرگ آزادی روحانی سانسور شده‌است، و از این که تلویزیون در اخبار ۲۰:۳۰ سه دقیقه همایش انتخاباتی رئیسی را نشان داده و اجتماع ۲۰ هزار نفری اصلاح طلبان حامی روحانی را سه ثانیه نشان داده‌است اظهار تاسف کرد.[۷۵]
مجید انصاری معاون پارلمانی رئیس‌جمهور با انتقاد از رویه صدا و سیما در تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری نیز اظهار کرد: از جریان خاصی که در صدا و سیما از یک سو به تخریب دولت مشغول هستند و از سوی دیگر عملاً کار ستاد انتخاباتی ۱ یا ۲ نفر از کاندیداها را انجام می‌دهد، به شدت گلایه‌مند هستیم.[۷۶] پیش از این نیز ستاد انتخاباتی حسن روحانی در اطلاعیه‌ای اعلام کرده‌بود، بخش‌هایی از مستند انتخاباتی دکتر روحانی با عنوان رئیس‌جمهور روحانی از سوی صدا و سیما حذف شد.[۷۷][۷۸]
احمد مازنی از اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس در یادداشتی نسبت به آنچه تبلیغات سیاسی صدا و سیما برای رئیسی کاندیدای گروه جمنا خوانده‌بود، اعتراض کرد.[۷۹] محمد شریعتمداری رئیس ستاد حسن روحانی نیز در نامه‌ای در اعتراض به عملکرد رسانه ملی به عبدالعلی علی‌عسکری نوشت و گفت، رفتار یکسویه رسانه ملی موجب تحریک احساسات ضد ظلم مردم ایران می‌شود.[۸۰] روحانی در اعتراض به عملکرد صدا و سیما در جمع مردم زنجان گفت: صدا و سیما گرفتار یک باند سیاسی است.[۸۱][۸۲]
سحر نیوز ادعا کرده‌بود که صداوسیما هنگام پخش سخنرانی‌های روحانی، چندان تمایلی به نشان‌دادن جمعیت ندارد و و زاویه دوربین متمرکز رو به سخنران است.[۸۳] وبگاه خبری اعتدال نیز، ادعا کرده‌بود مصاحبه‌های جهت دار ضد رئیس‌جمهور فعلی با انتقاد از شرایط اقتصادی یک سوءاستفاده از مردم برای حمایت از کاندیدای خاص توسط صدا و سیما بوده‌است به شکلی که افراد مصاحبه‌کننده به شکل واضح مخاطب را به سمت و سوی کاندیدای خاص هدایت می‌کنند[۸۴]
مخالفان دولت نیز متقابلاً اعتراضی به تخلفات ادعایی صداوسیما در حمایت از روحانی داشتند. از جملهٔ این اعتراض‌ها، عملکرد صداوسیما در سانسور مستند نامزد مورد حمایت آن‌ها بود.[۸۵][۸۶]
جمنا در نامه‌ای با اعتراض به صداوسیما به علت ادعای حمایت از دولت، ابراز کردند: رسانهٔ ملی به‌عنوان یک سرمایه ملی نباید به بهانه تضییقات مالی یا فشارهای صاحبان قدرت تن به بی‌عدالتی و آنتن فروشی دهد.[۸۷]
فعالان بسیج دانشجویی در نامه‌ای به صداوسیما از تغییر پیوستهٔ موضوع مناظره‌های انتخاباتی انتقاد کردند.[۸۸]
ستاد رئیسی در نامه‌ای به صداوسیما، از پخش برنامه‌های روحانی گله کرده‌بود.[۸۹]
تخریب ستاد و بنرهای تبلیغاتی[ویرایش]
گزارش‌های تصویری و شفاهی از تخریب بنر و شکستن شیشه‌های ستاد حسن روحانی در شهر و استان‌های تهران،[۹۰] سرخس،[۹۱] بندرعباس،[۹۲] تبریز، بابلسر، آمل، قزوین، همدان، قم، خوزستان، ارومیه،[۹۳] اصفهان، شیراز، مشهد، فسا، کرج، یزد و برخی دیگر از شهر یا استان‌های کشور بر روی خروجی رسانه‌های مختلفی درج شد.[۹۴] در گزارشی به نقل از سایت صبحی دیگر ارادی ناشناس به ستاد حسن روحانی در اختیاریه، تجریش و پاسداران حمله کردند و با شکستن شیشه‌های ساختمان ستاد بنرهای نصب شده را نیز پاره کرده‌اند. در ادامه آمده‌است که، حمله‌کنندگان از گاز فلفل استفاده کرده‌اند و افرد حمله‌کننده پس از این اقدام متواری شده‌اند.[۹۵][۹۶][۹۷]
همچنین ستاد مرکزی ابراهیم رئیسی در شیراز دو روز مانده به انتخابات توسط حامیان دولت مورد هجوم قرار می‌گیرد و عده‌ای مجروح شده و ستاد تعطیل می‌شود. مسولین ستاد مدعی می‌شوند که نیروی انتظامی از درگیری جلوگیری نکرده‌است.[۹۸] فرهاد قادریان رئیس ستاد انتخاباتی رئیسی در استان اصفهان مدعی شد کارناوال‌های طرفداران روحانی به ستادهای رئیسی حمله کرده‌اند.[۹۹]
همزمان با انتشار گزارش‌هایی از حمله به ستادهای حسن روحانی و جلوگیری از سخنرانی فعالان سیاسی در چند شهرستان، وزیر راه و شهرسازی از فضای پلیسی کشور، راه‌اندازی ایست و بازرسی و بازرسی خودروها در تهران انتقاد کرد. به گزارش خبرگزاری ایرنا و سحام نیوز، عباس آخوندی وزیر راه اعلام کرد که شامگاه پنج‌شنبه همراه با یکی از بزرگان کشور در حال بازگشت به خانه بوده‌است که مشاهده کرده که در فاصله‌ای کمتر از ۲۰۰ متر در دو نقطه ایست و بازرسی برپا شده و خودروها مورد بازرسی قرار می‌گرفتند.[۱۰۰] همچنین به گزارش پیام نیوز در چهار روز مانده به انتخابات ریاست جمهوری در میدان ولیعصر و میدان ونک گارد ویژه نیروی انتظامی مستقر شده‌است.[۱۰۱]
خبرگزاری‌ها و رسانه‌ها[ویرایش]
بر پایه اعلام وزارت کشور و اداره کل امور مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی،[۱۰۲] خبرگزاری‌ها و برخی از روزنامه‌های وابسته به بودجه عمومی، دولت، نظامی و ارگانی را انجام هرگونه فعالیت تبلیغاتی منع نمود.[۱۰۳]
۲۷ اردیبهشت آخرین جدول کلی تخلفات رسانه‌ها در ایام انتخابات توسط اداره کل مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی که مشمول ماده ۶۸ قانون هستند، اعلام شد. بر اساس این جدول بیشترین تخلف به نام خبرگزاری فارس وابسته به سپاه پاسداران ثبت شده‌است که ۲۵۲ مورد را شامل می‌شود. پس از «فارس»، خبرگزاری تسنیم منتسب به سپاه پاسداران با ۲۴۵ مورد تخلف، رتبه بعدی را داراست. خبرگزاری دانشجو وابسته به بسیج دانشجویی با ۱۸۳ مورد تخلف و خبرگزاری مهر وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی با ۱۶۰ تخلف در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند.[۱۰۴]
فرارو به نقل از روزنامهٔ اصلاحطلب شرق در گزارشی نوشت: همه تیترهای فارس و تسنیم حاکی از رشد آرای روحانی است. در شرایطی که بیشتر هنرمندان و ورزشکاران و فرهیختگان هم از روحانی پشتیبانی کرده‌اند، رسانه‌های اصولگرا که نتوانسته‌اند دلخوری خود را از این رخداد پنهان کنند، شروع به حمله به هنرمندان کرده‌اند. روزنامهٔ اصولگرای کیهان در مقاله‌ای هواداران روحانی را نازپرور و ضدمردم معرفی نمود.[۱۰۵]
نظرسنجی‌ها[ویرایش]
نتیجه‌ها[ویرایش]
به تفکیک استان[ویرایش]
نقشه‌ها و نمودارها[ویرایش]
اعتراض به تخلف‌های انتخاباتی[ویرایش]
عبدالرضا رحمانی فضلی وزیر کشور در شب پیش از انتخابات با صدور نامه‌ای اعتراض خود را به محمدحسن رحیمیان رئیس شورای مرکزی و رئیس جبهه مردمی نیروهای انقلاب اسلامی در رابطه با کاربرد غیرقانونی و غیراخلاقی مخالفان دولت از رسانه‌ها و نهادهای برخوردار از بیت‌المال برای تخریب دولتی کنونی را عنوان کرد.[۱۱۶]
روند اخذ رای‌گیری[ویرایش]
در حین برگزاری انتخابات نیکزاد رئیس ستاد رئیسی در نامه‌ای به هیئت نظارت بر انتخابات، به آنچه تخلفات از حد گذشته خواند اعتراض کرد[۱۱۷] و خواست این هیئت برای «صیانت از رای مردم ورود کند.» او همچنین در نامه‌ای به وزیر کشور نوشت که در بعضی از شعبه‌های رای‌گیری از ذکر شهرت سید ابراهیم رئیس‌الساداتی (رئیسی) امتناع شده‌است و این که هیئت‌های اجرایی در سرکشی از شعب به نفع رئیس‌جمهور تبلیغ می‌کنند. همچنین معاون او صولت مرتضوی اعلام کرده در برخی استان‌ها از جمله خراسان و خوزستان برگه رأی کم آمده‌است ولی ستاد انتخابات توجهی نمی‌کند.[۱۱۸] محمدعلی موحدی کرمانی رئیس موقت مجمع تشخیص مصلحت نظام از شورای نگهبان خواست به تخلفات ادعایی در انتخابات رسیدگی کند و گفت: ممکن است با بازبینی و بررسی مجدد گزارشات و تخلفات رأی ابراهیم رئیسی از ۱۶ میلیون به ۱۹ میلیون افزایش و رأی حسن روحانی نیز از حدود ۲۳ میلیون به ۲۱ میلیون کاهش پیدا کند. این گفته باعث واکنش صریح وزارت کشور شد[۱۱۹] و این نهاد با انتشار بیانیه‌ای، انتقادهای موحدی کرمانی و ادعای وی دربارهٔ تخلف رای‌گیری در انتخابات ریاست جمهوری اخیر را مایه تعجب و غیرقابل باور خواند.[۱۲۰] حسن روحانی در سخنانی در جمع مسئولان ستاد انتخاباتی خود، شورای نگهبان را متهم کرد که برای تمدید بیشتر زمان رای‌دهی همکاری نکرده‌است.[۱۲۱] در واکنش به این اختلاف‌ها قوهعلی مطهری نماینده مجلس در نامه‌ای که به صادق لاریجانی رئیس قوه قضاییه نوشت این موضوع را بیان کرد که، اگر از ادامه رأی‌گیری جلوگیری نمی‌کردند حسن روحانی ۲۶ میلیون رأی داشت.[۱۲۲] در ادامه روند رای‌گیری نیز در ساعت‌های پایانی رای‌گیری سید صولت مرتضوی شهردار مشهد و نماینده ابراهیم رئیسی در ستاد انتخابات کشور در جمع خبرنگاران اظهار کرد: گزارش‌های ما حاکی از آن است که در شهرستان‌های مختلف استان‌های خوزستان، خراسان رضوی، اصفهان و خراسان جنوبی کمبود تعرفه وجود دارد.[۱۲۳] بر اساس ادعاهای ستاد ابراهیم رییسی که کمبود تعرفه در برخی از شهرهای این چهار استان، علی اصغر احمدی رئیس ستاد انتخابات کشور در بخش خبری شبکه دو سیما ادعای کمبود تعرفه را رد کرد.[۱۲۴] پیش از این نیز رئیس هیئت اجرایی انتخابات در مشهد ادعای کمبود تعرفه را کذب محض دانست.[۱۲۵]
بررسی انتخابات توسط شورای نگهبان[ویرایش]
شورای نگهبان، ۹ خرداد ضمن تأیید درستی انتخابات، تخلف‌های گزارش‌شده را نیز محرز برشمرد. در بیانیهٔ شورای نگهبان، محور تخلف‌های گزارش‌شده این موردها یاد شده‌است:
در این بیانیه شورای نگهبان ضمن بیان اینکه در پاره‌ای از موردها شکایت محرز است و تخلف‌ها اثبات رسیده‌است، و مراتب جهت رسیدگی به قوهٔ قضائیه فرستاده خواهد شد، گفته‌است: «امیدواریم که رسیدگی قاطع، دقیق، سریع و عادلانه به تخلفات ارسالی به قوه قضاییه به گونه‌ای باشد که در آینده شاهد چنین رفتارهایی در نمایش اقتدار مردم عزیز و شریف ایران اسلامی نباشیم.»[۱۲۶]
سید علی خامنه‌ای رهبر ایران نیز یک هفته بعد ضمن سخنرانی با اشاره به انتخابات، خواستار رسیدگی به تخلف‌ها برای جلوگیری از تکرار آن در انتخابات‌های پیش‌رو شد.[۱۲۷]
پی‌نوشت[ویرایش]
منابع[ویرایش]
منبع مطلب : fa.wikipedia.org
مدیر محترم سایت fa.wikipedia.org لطفا اعلامیه سیاه بالای سایت را مطالعه کنید.نامزدان انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۳۹۲)
این مقاله مربوط به نامزدهای یازدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری ایران است که در تاریخ ۲۴ خرداد ۱۳۹۲ برگزار شد. این فهرست شامل ۳۸ چهره سرشناس سیاسی که ثبت‌نام کردند و ۸ نفرشان به عنوان نامزد رسمی حائز صلاحیت شده و ۹ نفرشان به دلایل مختلف پیشتر کنار کشیده‌اند و صلاحیت ۲۱ نفر مابقی تأیید نگردید. علاوه بر آن‌ها بیش از ده نفر سرشناس بودند که احتمال نامزدی آن‌ها می‌رفت که اصلاً نام‌نویسی نکردند.
نامزدهای رسمی[ویرایش]
نامزدها رسمی انتخابات که از طرف شورای نگهبان معرفی شده و در انتخابات شرکت خواهند کردند.
اصولگرایان[ویرایش]
سعید جلیلی، دکترای علوم سیاسی از دانشگاه امام صادق، دبیر وقت شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی بود. وی زاده ۱۳۳۴ است. سوابق:[۱]
وی از دانش‌آموختگان دانشگاه امام صادق است. وی سابقه حضور در جبهه در صول ۸ سال جنگ با عراق را داراست. وی مدتی از وزارت خارجه حضور داشت. سپس مدتی در دفتر رهبر ایران حضور داشت. پی با حضور متکی به وزارت خارجه بازگشت و پس از علی لاریجانی از سویِ محمود احمدی‌نژاد به دبیری شورای عالی امنیت رسید و یک سال بعد نیز نمایندگی رهبری در شورای عالی امنیت را کسب کرد. وی از مبدعان نظریه «دیپلماسی تهاجمی» است.[۲] وی بدونِ هیچ اطلاع یا نظری، در روز آخر در انتخابات ثبت نام کرد.[۳] لنکرانی نیز به نفع وی از انتخابات کناره‌گیری کرد.
غلامعلی حداد عادل، دکترای فلسفه، در سال ۱۳۲۴، در تهران متولد شد. وی از دانش‌آموزان مدرسه علوی بود. ابتدا در فیزیک کارشناسی و کارشناسی ارشدش را کسب کرد. سپس با ورور مجدد به دانشگاه ارشد و دکتری خود را در رشته فلسفه کسب کرد.[۴][۵] سوابق:
وی به همراه قالیباف و ولایتی ائتلافی را برای انتخاب نامزد ریاست جمهوری از میان خود تشکیل دادند.[۶] قرار شد تا طبق معیاری از پیش تعیین شده فرد برتر در انتخابات ثبت‌نام نماید، اما به دلایلی این امر اتفاق نیافتاد و حدادعادل به همراه دو نفر دیگر در انتخابات ثبت‌نام کرد.[۷] وی خود را موافق تنش‌زدایی در سیاست خارجی، تفکیکِ جنسیتی در دانشگاه، و مخالفِ انحلالِ سازمانی برنامه و بودجه (که در زمانِ ریاست وی در مجلس از طرف دولت صورت گرفت) معرفی نمود.[۸][۹][۱۰] از برنامه‌های وی می‌توان به «نهضت ازدواج آسان» اشاره کرد[۱۱] وی از احتمالِ کناره‌گیری خود و سایر اعضای ائتلاف به نفع سعید جلیلی خبر داد[۱۲] ولی با واکنش دیگران، اعلام کرد که هنوز به جمع‌بندی نرسیده‌اند.[۱۳] ولایتی در ۷ خرداد از پایان ائتلاف خبر و از حضور نامزدها تا روز انتخابات خبر داد.[۱۴] در ۲۰ خرداد ۱۳۹۲ (چهار روز پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری ایران) وی به نفع اصولگرایان از کاندیداتوری کناره‌گیری کرد.[۱۵]
در ۲۰ خرداد ۱۳۹۲ (چهار روز پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری ایران) وی به نفع اصولگرایان از کاندیداتوری کناره‌گیری کرد.[۱۵][۱۶]
محمدباقر قالیباف، زاده ۱۳۴۰ در طرقبه، مشهد است. وی دارای دکترای جغرافیای سیاسی است. پیش از این فرمانده قرارگاه خاتم الانبیاء، ناجا (۱۳۷۹–۱۳۸۴) بود. وی پس از شکست در انتخابات ریاست جمهوری ایران (۱۳۸۴) به منصبِ شهردار تهران دست‌یافت که تاکنون در اختیارِ وی است. سوابق:[۱۷]
وی نیز یکی از افراد ائتلاف پیشرفت بود اما وی ائتلاف را از بین رفته نامید[۱۸] وی از مخالفان سرسخت نامزدیِ هاشمی رفسنجانی است.[۱۹] وی همچنین وی موردِ حمایت بخشی از نمایندگان مجلس نیز هست[۲۰] و انصرافش به نفع جلیلی را رد کردند.[۲۱] وی میثاق‌نامه خود را منتشر کرد که اعمم برنامه‌هایش را تشریح کرده بود.[۲۲]
علی‌اکبر ولایتی، زاده تیرماه ۱۳۲۴ است. وی دارای مدرک دیپلم طبیعی بود و با رتبهٔ ۴۹ وارد دانشگاه تهران شد و فوق تخصص بیماری‌های عفونی‌اش را از دانشگاه جان هاپکینز گرفت. سوابق:
وی نیز یکی از اعضای ائتلاف پیشرفت است که در انتخابات ثبت‌نام کرد. طرح اصلیِ وی «دولت متمم» است.[۲۳] وی نیز به تنش‌زدایی در روابط خارجی اعتقاد دارد.[۲۴] وی پیش از این در ۱۳۸۴ نیز نامزد بود که به نفع هاشمی رفسنجانی از انتخابات کنار کشید.
اصلاح طلبان[ویرایش]
محمدرضا عارف زادهٔ ۱۳۳۰ دریزد، دارای دکترای برق مخابرات و از از اعضای حقیقی تشخیص مصلحت نظام می‌باشد. وی مدرک کارشناسی خود را از دانشگاه تهران دریافت و مدارک کارشناسی ارشد و دکتری خود را از دانشگاه استنفورد آمریکا کسب نمود. سوابق:[۲۵][۲۶]
عارف اعلام کرده بود در صورت کاندیدشدن خاتمی یا هاشمی، کاندید نخواهد شد[۲۷] ولی سرانجام با اعلام قبلی، در روز چهارم ثبت نام کاندیدهای ریاست جمهوری با حضور در ستاد انتخابات وزارت کشور با شعار «معیشت، منزلت و عقلانیت» ثبت نام خود را قطعی کرد.[۲۸] شعار انتخاباتی دیگر او «زندگی آبرومندانه و شرافتمندانه در سایه کشورداری خردمندانه» است.[۲۹] وی اعلام کرده بود که به نفع هاشمی کنار خواهد رفت.[۳۰] اگرچه وی به صورت رسمی انصراف نداد. در نهایت نیز حائز صلاحیت شد. سرانجام در ساعات آغازین شب ۲۱ خرداد، عارف با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد سید محمد خاتمی در نامه‌ای به او ادامهٔ حضورش را صلاح نمی‌داند، و او نیز به این دلیل انصراف خود را از کاندیداتوری اعلام کرد.[۳۱]
مستقل[ویرایش]
محسن رضایی میرقاعد، با نام اصلی (سبزوار رضایی میرقائد) متولد ۱۳۳۳، دارای دکترای اقتصاد است. وی در سال ۱۳۵۳ وارد دانشگاه شد و در رشتهٔ مکانیک به تحصیل پرداخت. در خرداد ۱۳۵۸ سپاه‌پاسداران انقلاب اسلامی را پایه نهاد. سوابق:[۳۲]
وی همچنان در فهرست تحت تعقیب اینترپل قرار دارد.[۳۳] وی پیش از این در سال‌های ۱۳۸۴ و ۱۳۸۸ نیز نامزد انتخابات ریاست جمهوری بود. وی در سال ۱۳۸۴ به نفع احمدی‌نژاد کنار کشید و در سال ۱۳۸۸ آرای کمی بدست رأی آورد. وی یکی مدافعین فدارلیستم اقتصادی است و برنامه‌های خود را بر اساس آ قرار داده است.[۳۴][۳۵]
حسن روحانی، زاده ۲۷ آبان ۱۳۲۷ در سرخه است. وی دارای دکتری حقوق اساسی و قریب‌الاجتهاد از دانشگاه کالدونیا گلاسکو است. سوابق:[۳۶][۳۷]
وی که به دلیل حضور در جلسات دیپلماتیک با سایر رؤسای جمهور و وزرای خارجه به «شیخ دیپلمات» نیز شهرت داد[۳۸] فعالیت‌های انتخاباتی‌اش را ۲۳ فررودین آغاز کرد[۳۹] روحانی از افراد نزدیک به هاشمی رفسنجانی محسوب می‌شود. روحانی که پیشتر اعلام کرده بود مستقل می‌آید،[۴۰] در همایش اعلام کاندیداتوری خود گفت: رئیس‌جمهوری باید مسئولیت را به عهده بگیرد که ملی باشد نه حزبی.[۴۱][۴۲] وی تدوین «منشور حقوق شهروندی» را از جمله اولویت‌های خود در صورت انتخاب برای ریاست جمهوری عنوان کرد و از دولتش به نامِ» دولت تدبیر و امید» نام برده است. وی هدف دولتش را «نجات اقتصاد، احیای اخلاق و تعامل با جهان» اعلام کرده‌است.[۴۲][۴۳] در ۳۱ اردیبهشت ۹۲، حسن روحانی به همراه ۷ نامزد دیگر برای انتخابات ریاست جمهوری تأیید صلاحیت شدند.[۴۴]
سید محمد غرضی، کارشناس ارشد الکترونیک، وزیر نفت دولت موسوی و وزیر پست و تلگراف و تلفن دولت هاشمی
ثبت‌نام کرده‌ها[ویرایش]
افرادی که در انتخابات به‌طور رسمی ثبت‌نام کردند تا مورد قضاوتِ شورای نگهبان دربارهٔ احراز صلاحیت برای کاندیداتوری رسمی در انتخابات قرار گیرند. افرادِ ثبت‌نام کرده در سه دسته اصولگرا، اصلاحطلب و مستقل قرار می‌گیرند. در مجموع ۴۰ چهره سرشناس در این انتخابات داوطلب شدند.[۴۵]
آمار و ارقام[ویرایش]
نامزدهای تائیدشده توسط شورای نگهبان[ویرایش]
شورای نگهبان در تاریخ ۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۲ نتیجهٔ احراز صلاحیت کاندیدهای ریاست جمهوری را به شرح زیر اعلام کرد:[۱۱۵]
نامزدهای رد صلاحیت‌شده[ویرایش]
افرادی که در انتخابات به‌طور رسمی ثبت‌نام کردند تا مورد قضاوتِ شورای نگهبان دربارهٔ احراز صلاحیت برای کاندیداتوری رسمی در انتخابات قرار گیرند. افرادِ ثبت‌نام کرده در سه دسته اصولگرا، اصلاحطلب و مستقل قرار می‌گیرند. در مجموع ۴۰ چهره سرشناس در این انتخابات داوطلب شدند.[۴۵]
کنارکشیدگان[ویرایش]
حزب‌ها و گرایش‌ها[ویرایش]
در این انتخابات مانند چند انتخابات گذشته رقابت اصلی بین دو گرایش اصولگرا و اصلاحطلب است.
اصولگرایان[ویرایش]
در انتخابات مجلس اصولگرایان شرکت‌کنندهٔ در انتخابات سه طیف شدند. آغازگر این جدایی جبههٔ پایداری بود که رسماً از اتحاد اصولگرایی بیرون آمد:[۱۳۲]
حامیان اصلی دولت که از دید منتقدان خود جریان انحرافی نام گرفته‌اند و سخت حامی دولت و اطرافیان احمدی‌نژاد اند نیز ممکن است در انتخابات حضور داشته باشند. ایشان در انتخابات اخیر مجلس ردصلاحیت شدند. البته برخی در رسانه‌ها مطرح می‌شوند.
البته محمود احمدی‌نژاد بارها اعلام کرده‌بود که به دنبال نامزد نبوده‌است. حتی از قول وی نقل شده‌بود حتی یک دقیقه هم به این مطلب نیندیشیده‌است. او گفته‌بود دولت در انتخابات دخالت نخواهد کرد و تنها هدف دولت انتخابات پرشور است.[۱۳۳] همچنین یکی از نمایندگان مجلس گفته‌بود که احمدی‌نژاد سوگند خورد که خبری نیست و فعلاً دنبال کسی نیستیم.[۱۳۴] ولی در نهایت از میان کسانی که مطرح بودند مانند غلامحسین الهام از اعضای پیشین جبههٔ پایداری، حمیدرضا حاجی‌بابایی، مجتبی ثمرهٔ هاشمی، حمیدرضا بقایی، محمدشریف ملک‌زاده،... چهار نفر از حامیان دولت در انتخابات شرکت کردند که سه تا کناره‌گیری کردند.
همچنین حامیان دولت که از دولت خارج شده‌اند نیز تاکنون کسانی اعلام نامزدی کرده‌اند.
جبههٔ پایداری انقلاب اسلامی که خود را «حامیان گفتمان دولت» یا «حامیان گفتمان سوم تیر (تاریخ برگزیدن احمدی‌نژاد در دوردوم انتخابات ۸۴)» می‌خوانند تا حامیان دولت، بیشتر شامل گروهی است که در پی اختلاف با اطرافیان احمدی‌نژاد در سال‌های ۸۸–۸۹ از او فاصله گرفتند.
این جبهه پس از بررسی نامزدان موردنظر در نهایت به سه نفر: کامران باقری لنکرانی وزیر بهداشت احمدی‌نژاد در دولت نهم -از اعضای شورای مرکزی و سخنگوی گروه است-، سعید جلیلی دبیر شورای عالی امنیت ملی، سید پرویز فتاح وزیر نیروی دولت نهم و جانشین قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا رسید و قرار شد این سه تن از میان خود یک نفر را اعلام کنند.[۱۴۴]
در نهایت کامران باقری لنکرانی نامزد نهایی این جبهه معرفی شد.[۱۴۵] بعد در پی اختلاف جلیلی سخنگوی جبهه پایداری با بیان اینکه اگر حتی سعید جلیلی هم بیاید کاندیدای اصلح جبهه پایداری باقری لنکرانی است، گفت: مدل انتخاب اصلح ائتلاف یا مذاکره برنمی‌دارد.[۱۴۶] محمد سلیمانی مسوول ستاد باقری لنکرانی در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم از تشکیل و فعال شدن کمیته رسانه، دانشجویان، طلاب، قشرها، بین‌الملل، بانوان، ارتباط با تشکل‌ها و کمیته ستادهای مردمی حامی وی خبر داد.[۱۴۷]
لنکرانی قبل از بررسی صلاحیتها، پس از جلسه مشورت با جلیلی به نفع وی کنار کشید.[۱۳۰] و در نهایت جبهه پایداری در ششم خرداد، جلیلی را نامزد مورد حمایت خود اعلام کرد.[۱۴۸]
در انتخابات مجلس این طیف یک‌پارچه فهرست جبهه متحد اصولگرایان را دادند و حتی گروه‌های دیگر که فهرست‌هایی مانند ائتلاف بزرگ اصولگرایان داده‌بودند.
ولی برای انتخابات ریاست‌جمهوری ایشان نظرهایی ضد و نقیض داده‌اند.[۱۳۲][۱۴۹] و تاکنون اجماعی برای حمایت رسمی از نامزدی نداشته‌اند.
غلامعلی حداد عادل و محمدباقر قالیباف و علی‌اکبر ولایتی که سه نامزد احتمالی ریاست‌جمهوری اند، برای وحدت اصولگرایان قرار گذاشته‌اند که با هماهنگی یکدیگر تنها یک نفرشان نامزد شود و دو نفر دیگر نه.[۱۵۱] البته نه اینکه دو نفر دیگر از فرد نهایی حمایت کنند بلکه با نیامدن خویش رأی نشکنند. شاید این افراد به چهار یا پنج نیز برسند.[۱۵۲] این پیش‌ائتلاف در ایران به «ائتلاف ۲+۱» یا «ائتلاف سه‌گانه» یا «ائتلاف سه‌نفره» معروف شده‌است.[۱۵۳] خود اعضا نام این ائتلاف را «پیشرفت» گذاشته‌اند.
حسین مظفر رئیس ستاد انتخاباتی محمدباقر قالیباف نیز، از ریاست ستاد انتخاباتی ائتلاف پیشرفت استعفا داد.[۱۵۵]
این ائتلاف در نهایت از هم گسست.
از ائتلاف پنجگانه (ائتلاف راست سنتی) در نهایت سید محمدحسن ابوترابی فرد نا