بزرگترین سیاره نزدیک به خورشید مطالعات نهم

بزرگترین سیاره نزدیک به خورشید مطالعات نهم را از سایت هاب گرام دریافت کنید.

فعالیت های - درس مطالعات پایه نهم 2

فعالیت های - درس مطالعات    پایه نهم   

صفحه4

1ــ زمین و سه سیاره دیگر درونی منظومه خورشیدی (تیر، زهره، بهرام) چه تفاوتهایی دارند؟

زمین بزرگترین سیاره دربین سیاره های درونی است. تنها سیاره ای که بخش بزرگتری ازسطح آن را آب فراگرفته. تنها سیاره ای که درآن حیات( موجودات زنده) وجود دارد.
2ــ سه تفاوت سیاره  های درونی و بیرونی منظومه خورشیدی را بیان کنید  (مدار گردش، جنس و ترکیب، قمر).

 سیارات درونی:

 الف)در مداریکوچکتر نزدیک به خورشید قرار دارند.وتناوب مداری کمی دارند.

 ب)سیارات درونی بیشتر از سنگ ساخته شده‌اند.

 ج)نسبت به سیارات بیرونی، کوچک‌تر و چگال‌ترهستند.

 د) شمار ماه‌های این سیارات کم یا هیچ است و هیچ حلقه سیاره‌ای پیرامون آن‌ها وجود ندارد.

سیارات بیرونی:

الف)دوراز خورشید ودرمداری بزرگتر نسبت به خورشید قراردارند . وتناوب مداری بسیار زیادی دارند

ب)عمدتاً از گازهای مختلف ساخته شده‌است.

ج)از آن‌جا که این سیارات از گاز ساخته شده‌اند، دارای چگالی کم وبزرگترهستند.

د) غول‌های گازی به سرعت می‌چرخند و پیرامون خود دارای حلقه هستند و ماه‌های بسیاری نیز دارند.
3ــ الف) پرسوجو کنید که آیا تاکنون در اکتشافات فضایی، اثری از حیات در نقاط دیگر فضا یافت شده است.

این سوال همواره ذهن دانشمندان را به خود مشغول کرده است. از آنجا که مواد شیمیاییارگانیک همه جا پراکنده هستند، این احتمال وجود دارد که در چنین جهان بزرگی سیارات دیگری مانندزمینوجود داشته باشند و امکان حیات در آنها فراهم باشد. اما هیچکس نمیداند که چه چیزی سبب آغاز حیات روی کره زمینشده است.
ب) به نظر شما چرا در کاوشهای فضایی به تحقیق درباره سیاره مریخ (بهرام) بسیار توجه میشود؟

چون کاوشگران نشانه هایی از حیات دراین سیاره یافته اند.که چند مورد ازآنها عبارتنداز:

1-گازمتان: این گاز نشانه حضور حیات است. متان در سیاره سرخ از این جهت مهم است که در زمین، ۹۵ درصد گاز متان از ارگانیسم‌های میکروبی متصاعد می‌شوند.

 2-وجود سنگ آهن: مریخ نورد ناسا نوعی سنگ آهن به نام «هماتیت» در سطح این سیاره یافته است که یک ماده ی معدنی مهم در ساختار زمین نیز می باشد

. 3-وجودآب مایع: ه گفته پژوهشگران این آب احتمالا در لایه های نزدیک به سطح سیاره مذکور وجود دارد و ظاهرا بسیار هم شور است و می تواند برای گونه خاصی از میگوها به نام میمون دریایی مناسب باشد.
پژوهشگران تیم کاوشگر کنجکاوی با در نظر داشتن نتایج بدست آمده از تحقیقات ربات ها روی دما و رطوبت این سیاره دریافته اند که در برخی از شب های مریخی، شرایط به اندازه ای خوب بوده که نوعی شورآب در آن تشکیل شود.

4ــ الف) با مراجعه به کتابهای علوم و نجوم یا پایگاههای اینترنتی، چند مورد از شگفتیهای کهکشانها و اجرام آسمانی، منظومه خورشیدی و سیاره زمین را استخراج کنید و در کلاس بخوانید.

برعهده دانش آموز

ب) به نظر شما، تفکر در این شگفتیها چه ارتباطی با موضوع خداشناسی دارد؟

نگاه پویا و پرسشگر به هستی و طبیعت، تلنگری است تا حقیقت جاودان را دریابیم؛ جهان آفرینش و نقش های بدیع و طرحهای زیبا و دل انگیز آن، کتاب فوق العاده بزرگی است که هر کلمه اش، دلیلی روشن بر وجود آفریدگار جهان است؛ جهان هستی بهترین و زیباترین کلاس خداشناسی و زبان گویای علم و قدرت و تدبیر الهی است.

پ) از معنی آیه  57سوره غافر چه می فهمید؟

کسی که توانائی دارد این کرات عظیم و کهکشانهای وسیع و گسترده را با آنهمه عظمت بیافریند، و اداره و تدبیر کند چگونه از احیای مردگان عاجز و ناتوان خواهد بود؟ این جهل گروهی از مردم است که به آنها اجازه درک این حقایق را نمی دهد.

فعّالیت صفحه6
5ــ ایران در:

الف) نیمکره شمالی قرار دارد یا نیمکره جنوبی؟  نیمکره شمالی زیرا درشمال خط استوا قراردارد.

 ب) درنیمکره شرقی قرار دارد یا نیمکره غربی؟ چگونه میفهمید؟ نیمکره شرقی .زیرا درشرق نصف النهارمبدأ قرار دارد.
6ــ چند کرهٔ جغرافیایی به کلاس بیاورید. هر گروه با یک کره کار کند.
الف) مدار استوا، مدار قطبی شمال، مدار قطبی جنوب، مدار رأسالسرطان و مدار رأسالجدی را روی کره پیدا کنید و نشان دهید.
ب) نصف  النهار مبدأ را پیدا کنید و درجه آن را بخوانید. امتداد نصفالنهار مبدأ را در آن سوی کره پیدا کنید و درجه آن را بخوانید . نصف النهار180 درجه

فعّالیت صفحه7
7ــ به کمک معلم، چند کره جغرافیایی را به کلاس بیاورید؛ به طوری که هر گروه، یک کره در اختیار داشته باشد. سپس در
هر گروه:
 الف) طول و عرض جغرافیایی یک مکان را که درجه آن صفر است، روی کره نشان دهید.

محل برخورد خط استوا و نصف النهار مبدأ( نقطه ای در اقیانوس اطلس).
ب) سه مکانی را که روی یک مدار قرار دارند، در نظر بگیرید و بگویید آیا این سه مکان عرض جغرافیایی یکسانی دارند؟ چرا؟  بله. چون هرسه نسبت به خط استوا به یک اندازه فاصله دارند.
پ) سه مکانی را که روی یک نصفالنهار قرار دارند، در نظر بگیرید و بگویید آیا این سه مکان طول جغرافیایی یکسانی دارند؟ چرا؟  بله .چون هرسه نقطه ازنصف النهار مبدأ فاصله یکسانی دارند.
8ــ کاربرگه ٔ های شماره 1و 2را کامل کنید

فعّالیت صفحه8

شهر مکه در کشور عربستان و در جنوب غربی ایران واقع است.
بنابراین، در ایران ما به سمت جنوب غربی نماز میخوانیم و هرگاه میخواهیم
جهت قبله را پیدا کنیم، ابتدا جهت جنوبرا جستوجومیکنیم و سپس
به سمت غرب متمایل میشویم. میزان تمایل ما به سمت غرب در نواحی
مختلف ایران فرق دارد. به نقشه روبه رو توجه کنید و از سه شهر مشهد،
بندرعباس و تبریز خطی به سمت خانه کعبه رسم کنید.
9ــ مردم بندرعباس نسبت به ساکنان تبریز برای اینکه در جهت قبله قراربگیرند، بیشتر به سمت غرب متمایل میشوند یا کمتر؟
 بیشتر
10ــ در آدیس آبابا (اتیوپی) و قاهره، قبله در کدام سمت است؟

درآدیس ابابا دقیقاً به سمت شمال ، درقاهره به سمت جنوب شرقی

11ــ با استفاده از یک نقشه جهان نما بگویید که در مالزی قبله رو به کدام سمت است؟ به سمت شمال شرقی

فعّالیت های فصل اول – درس دوم            
1ــ الف) در زندگی روزانه، ساعت واقعی چه کاربردی دارد؟ تعیین زمان طلوع وغروب خورشید وانجام فرایض دینی(شرعی)

ب) چرا از ساعت ر سمی استفاده میکنیم؟ مثال بیاورید.برای جلوگیری از ایجادناهماهنگی ها در پرواز هواپیماها، حرکت قطارها وکشتی و انواع مسافرت ها و کارهای اداری
 2ــ با توجه به نقشه مناطق زمانی، بگویید اگر کسی از تهران به پاریس سفر کند، باید ساعت خود را جلو بکشد یا عقب؟ چرا؟

 عقب. زیرا نصف النهار پاریس درغرب نصف النهار تهران است ودیرتر درمقابل خورشید قرار می گیرد.

3ــ اگر مسافری از تهران به توکیو (ژاپن) سفر کند، باید ساعت خود را جلو بکشد یا عقب؟ چرا؟

جــلو. زیرا نصف النهار توکیو درشرق نصف النهار تهران است وزودتر درمقابل خورشید قرار می گیرد.

فعّالیت درس2(ص13)
4ــ اگر میانگین سرعت گردش زمین به دور خورشید در یک ثانیه 30کیلومتر باشد، سرعت حرکتزمین به دور خورشید در یک ساعت چقدر است؟

108000کیلومتر درساعت (  30x60=1800x60=108000
 5ــ موقعیت سه شهر پاریس، لیبرویل و کیپ تاون را با توجه به دایره روشنایی در اول تیرماه و اول دی ماهتوضیح دهید.

درتیرماه خورشید به مدار رأس السرطان عمود می تابد .وطول روزها درآن طولانی وشب ها کوتاه است(تابستان نیمکره شمالی) که شهرپاریس دراین موقعیت قرارگرفته است. درست درهمین زمان درنیمکره جنوبی(شهرکیپ تاون)  کوتاه ترین روزها وبلندترین شب های سال مشاهده می شود(زمستان نیمکره جنوبی). وبعداز گذشت 6ماه عکس این حالت ها در دو نیمکره اتفاق می افتد.( به نقشه های ص13 توجه شود).

6ــ چرا در اول تیر ماه در ناحیه مدار قطبی شمال، طول یک روز 24ساعت و به عکس در مدارقطبی جنوب، طول یک شب 24ساعت است؟

 چون خورشید به مدار رأس السرطان عمود می تابداز آنجا که در تابستانِ نیمکره شمالی کج شدگی محور چرخش زمین دقیقا" به سمت خورشید است. نیمکره شمالی کاملاً به سمت خورشید خم می شود ، نور خورشید به طور دائم به قطب شمال می تابد. وشش ماه غروب ندارد که به اصطلاح روز قطبی و یا تابستان قطبی معروف است.در این مدت قطب شمال در روشنایی روز ( بدون شب ) و قطب جنوب در تاریکی ( بدون روز ) قرار دارد. اما پس از 6 ماه که نورخورشید به مدار رأس الجدی عمود می تابد ، عکس حالت بالا رخ می دهد ؛ یعنی در قطب شمال ، تاریکی و در قطب جنوب ، روشنایی روز حکم فرما خواهد شد.

7ــ در روزهای پاییز که این درس را مطالعه میکنید چند نقطه از اتاقهای خانه تان را که تابش آفتابدر آنجا مشاهده میشود علامت بزنید. سپس این نقاط و موقعیت آفتاب را در فصل زمستان و بهارنیز مشاهده کنید.چه نتیجه ای میگیرید؟

درفصل تابستان که نورخورشید تمایل کمی دارد، کمتر به داخل اتاق ها می افتد .ولی درفصول پاییز وزمستان که نور خورشید تمایل بیشتری دارد، به سطح بیشتری از فضای اتاق می افتد.

پاسخ فعالیت های فصل دوم - درس3       
فعّالیت
1ــ زیست کره برای حیات به هر یک از سه بخش سنگ کره، آب کره و هوا کره چه نیازی دارد؟ توضیح دهید.

2ــ آیات قرآن کریم را بخوانید و ارتباط آنها را با این درس توضیح دهید.

آیه 29سوره شورا: در قران کریم ذر آیه 29 سوره شوری می فرمایند(از نشانه های خداست آفرینش آسمان ها و زمین و جنبندگانی که در آنها خلق و پراکنده نموده است) می بینی که دراین آیه از جنبندگان و موجوداتی یاد شده که در آسمانها زندگی میکنند. پس بیرون از کره زمین هم موجودات زنده دیگری وجود دارند . اما در این باره که این موجودات زنده انسان اند یا نه قران سخنی نمی گوید.

دانشمندان در تحقیقات گسترده خود به دنبال پاسخ به این سؤال هستند که آیا موجودات زنده، نبات، اب، تمدن، در کرات دیگر وجود دارد یا نه؟ حضرت علی(ع) می فرمایند:" این ستارگان شهرهایی هستند مانند شهر های روی زمین و هر شهری با شهر دیگر با ستونی از نور مربوط می شود."

آیه 22 سوره بقره: اشاره به زمین ونیروی جاذبه‏اش که به شما اجازه حرکت و استراحت و ساختن خانه و لانه و تهیه باغها و زراعتها و انواع وسائل زندگی می‏دهد، نعمت دیگری است، هیچ فکر کرده‏اید که اگر جاذبه زمین نبود در یک چشم بر هم زدن همه ما و وسائل زندگیمان بر اثر حرکت دورانی زمین به فضا پرتاپ و در فضا سرگردان می‏شد! سپس به نعمت آسمان می‏پردازد و می‏گوید:

 «آسمان را همچون سقفی بر بالای سر شما قرار داد» (وَ السَّماءَ بناءً).

منظور از کلمه «سماء» همان جوّ زمین است، یعنی قشر هوای متراکمی که دور تا دور کره زمین را پوشانده، و طبق نظریه دانشمندان ضخامت آن، چند صد کیلومتر است. اگر این قشر مخصوص هوا که همچون سقفی بلورین، اطراف ما را احاطه کرده نبود، زمین دائما در معرض رگبار سنگهای پراکنده آسمانی بود و عملا آرامش از مردم جهان سلب می‏شد.

 3ــ جدولی با دو ستون رسم کنید: الف) کوهستانها و ٔ دامنه آنها، ب) جلگه ها و دشتها. سپس، به طورگروهی موارد
استفاده و بهره برداری انسان از هر یک را در همان ستون فهرست کنید.

 
4ــ گفتوگو کنید و دلیل و مثال بیاورید: به نظر شما امروزه انسان بیشتر زندگی خود را با ناهمواریهای زمین انطباقمیدهد یابرعکس، ناهمواریها را برای مقاصد خود تغییر میدهد یا هر دو؟ میزان دستکاری و دخالت انسان درمحیطهای طبیعی نسبت به گذشته بیشتر شده است یا کمتر؟ چرا؟

درگذشته بیشتر انسان ها خود را با طبیعت منطبق می کردولی به مرور زمان براثر افزایش جمعیت و وتنوع نیازها ، انسانها شروع به دستکاری طبعت نمودند.وتغییر دادن ناهمواریها توسط انسان با هدف بهر برداری از منابع سطحی یا زیر زمینی انجام می شود . انسان تا نیروی اندیشه ی خود و با استفاده از ابزارهای گوناگون مانند ماشین آلات و مواد منفجره ناهمواریها را تغییر می دهد . نمونه هایی از اقدامات انسان که موجب تغییراتی در شکل ظاهر ی زمین می شوند عبارتند  از :راه سازی، شهرسازی، ایجاد سدها تونل ها و...  .

 
5ــ به تصاویر بالا دقت کنید و توضیح دهید که در هر یک، انسان چگونه ناهمواریها را تغییر داده است

پاسخ فعالیت های فصل دوم- درس 4       

1ــ متن را بخوانید.

الف) چرا آب دریای احمر بسیار شورتر از آب دریای شمال است؟ 1- درمنطقه گرم وخشک واقع شده است .2- تبخیرشدید 3-وزش بادهای گرم وخشک صحرای افریقا

ب)به نظر شما برای تهیه آب شیرین از اقیانوسها باید به کدام اقیانوسها بیشتر توجه کرد؟ چرا؟ به اقیانوس هایی که آب شور دارند.زیرا درعملیات جدا سازی آب از نمک معمولا نمک در دریا باقی می ماند. واین موجب بدتر شدن اب های شیرین میشود مکش آب دریا به درون دستگاه ها بچه ماهی ها و فیتو پلانکتون ها را از بین می برد و به زنجیره ها ی غذایی آسیب می رساند. مشکل دیگر این است  که باز گرداندن  شوراب تولید شدهبه دریا به موجودات زنده ی اقیانوس آسیب می رساند. شاید بتوانیم از شدت تأثیرهای مخرب بکاهیم اما این کار نیز باعث بالا رفتن هزینه ها می شود.

توضیحات تکمیلی: چرا آب آشامیدنی مان را با شیرین کردن آب شور اقیانوس تأمین نکنیم؟

از نظر مقدار و حجم،۲/۹۷درصد از آب های موجود در سیاره ی زمین در اقیانوس ها و دریاها انباشته شده اند(شور) و فقط ۸/۲درصد از آب ها(شیرین1) به شکل رودها۰۰۰۱/۰درصد، یخچال ها۱۵/۲درصد، دریاچه ها ۰۱۷/ درصد، آب موجود در اتمسفر۰۰۱/۰درصد و آب موجود در خاک ها۰۰۵/۰درصد، آب های زیرزمینی ۶۲/۰درصد و... می باشند. متأسفانه برای مصرف این مقدار آب نیز محدودیت هایی هست،زیرا از ۸/۲درصد آب های شیرین جهان، ۱۵/۲درصد از آن ها به شکل یخ در یخچال های قطبی و کوهستانی قرار دارند و کمتر از ۶۵/۰درصد از این آب ها در دسترس است.

حتی با همه ی آبی که در اقیانوس های دنیا وجود دارند، از راه نمک زایی تنها می توانیم کم تر از نیم درصد از نیاز انسان به آب شیرین را تأ مین کنیم. نیاز سالیانه ی آدمی در حدود ۴۰۰۰کیلومتر مکعب آب شیرین است. با این که آب کافی برای همه وجود دارد، اما کمبودهای  محلی در حال فزون شدن اند.

 پس چرا نمی کوشیم با نمک زدایی آب دریاها این کمبود ها را برطرف کنیم و عطش نیاز روز افزون جامعه ها را فرو نشانیم؟

مشکل این است  که شیرین کردن آب دریا به مقدار زیادی انرژی نیاز دارد. نمک به آسانی در آب حل می شود وپیوندهایی نیرومند ایجاد می کند که درهم شکستن شان دشوار است. هم انرژی و هم فناوری مورد نیاز برای نمک زدایی هزینه ی زیادی دارند و به همین دلیل این فرایند بسیار گران تمام می شود. البته بسته به دستمزد نیروی کار و قیمت انرژی در جاهای مختلف این هزینه ها متفاوت است(در آمریکا از ۱ تا بیش از ۲ دلار).

بهایی که برای آب شیرین رودخانه یا چاه می پردازیم از یک دهم این قیمت هم کمتر است، حتی کشاورزان از این هم کمتر پرداخت می کنند. اما این فاصله در حال کاهش است، زیرا کم کم هزینه یافتن منابع آب های تازه زیرزمینی و یا احداث سدهای جدید رو به افزایش اند. واین مسأله موجب می شود نمک زدایی به عنوان یکی از راه های تأمین آب آشامیدنی مطرح شود.

بر اساس آمارهای اتحادیه ی بین المللی نمک زدایی در سال ۲۰۰۷، ۱۳۰۰۰ کارخانه آب شیرین کن در سراسر جهان فعال بوده اند که در حدود۶/۵۵میلیارد لیتر آب شیرین در هر روز تولید کرده اند. بسیاری از این کارخانه ها درکشورهایی مانند عربستان سعودی کار می کنند. در این کشورها انرژی بهای اندکی دارد.

اما چگونه با استفاده از انرژی آب از نمک جدا می شود؟

برای شکستن پیوندهای آب شور دو راه اساسی وجود دارد؛ تقطیر گرمایی و جدایش غشایی.

۱-   تقطیر گرمایی: در این شیوه از گرما برای تبخیر آب استفاده می شود وپس از بر جای ماندن نمک، بخار آب چگالیده و بر اثر سرمایش به آب تبدیل می شود.

۲-    جدایش غشایی: معمول ترین شیوه است که روش اسمز وارون نام  گرفته است. در این روش با گذراندن آب دریا از میان یک پرده ی نیمه تراوا نمک از آن جدا می شود. این فناوری نسبت به روش اول انرژی کمتری مصرف می کند.

هزینه های زیست محیطی نمک زدایینمک زدایی هزینه های زیست محیطی  نیز دارد.

شاید بهترین راه این باشد که منابع آب شیرین را عاقلانه تر مورد استفاده قرار دهیم،ولی با این روند افزایش جمعیت جهان باز ناچاریم که به نمک زدایی بیشتر توجه کنیم.

1- آب شیرین یعنی آبی که میزان نمک های بسیار کم باشد

*برگرفته از فصلنامه علمی، کمک آموزشی و خبری علوم زمین شماره ۱۵ پاییز۱۳۸۸

2ــ با توجه به نقشه بگویید نیوفوندلند و شرق ژاپن، که از مناطق مهم ماهیگیری جهان هستند، در محل تلاقی کدام
جریانهای دریایی قرار دارند؟ جریان های آب سرد اُیاشیو و آب گرم کوروشیو.
3ــ چرا سفر به اعماق اقیانوسها دشوارتر از صعود به قله هاست؟ چند دلیل ذکر کنید.

الف) فشار فوق العاده زیادی است که می تواند موجب متلاشی شدن بافت های نرم شود. برآوردها نشان می دهد که فشار خردکننده اعماق معادل هشت تن به ازای هر اینچ مربع است و این میزان حدود هزار مرتبه بیشتر از فشار استاندارد جو است که بر سطح آب وارد می شود. (هر اینچ معادل 2.54 سانتی متر است)

ب) درجه حرارت آب نیز در اعماق بین 1 ـ تا 4 درجه سلسیوس متغیر است. این شرایط فیزیکی می تواند موجودات را محدود کند. چطور؟ حفظ حالت مایع در سلول ها بسیار مهم است، زیرا همه پیغام ها و سیگنال های عصبی و در عین حال مواد غذایی و... فقط تحت این شرایط مخابره و منتقل می شوند. سلول های همه حیوانات برای حفظ حالت مایع توسط غشاهای چرب احاطه شده اند؛ اما درجه حرارت پایین اعماق دریا و فشار فوق العاده زیاد باعث می شود که سلول ها حالت مایع خود را از دست بدهند و چربی آنها به شکل جامد دربیاید.

ج)کمبود نورخورشید

د) کمبود غذاو اکسیژن به دلیل کمبود جلبک ها وگیاهان

4-کاربرگه

5ــ دربارهٔ نسبت خشکیها و آبهای کرهٔ زمین فکر کنید و بگویید اگر چنین نسبتی بر عکس میشد، چه اتفاق هایی میافتاد؟

آب که درحالت معمولی جزء منابع تجدید پذیراست. در صورت معکوس بودن این نسبت ، آب تبدیل به یک منبع غیرقابل تجدید می شد .بنابر این حیات( زندگی ) درکره زمین نابودمی شد

6ــ الف) خبر بالا را بخوانید. این خبر از چه جنبه هایی مهم است؟ اتفاق نظر مردم جهان برای حفظ منابع آبی جهان وموجودات دریایی

ب) برخی از کشورهای قدرتمند در برابر یک توافق بین المللی برای حفاظت و کنترل اقیانوسها مقاومت میکنند و چندان با این کار موافق نیستند. به نظر شما چرا؟ چون این کشورها باتوجه به قدرت نظامی واقتصادی که دارند، با این نوع قراردادها فقط میخواهند دست ملت های ضعیف را از این منابع کوتاه کنند.

8ــ به نقشه توجه کنید.

=در دی ِ ماه استانبول سردتر است یا لنینگراد؟ چرا؟  لنینگراد. زیرا نسبت به استانبول از استوا دورتراست.

=سه شهر برگن، استکهلم و لنینگراد تقریباً در یک عرض جغرافیایی قرار دارند اما میانگین دمای این شهرها در دی ماه متفاوت است. چرا؟ زیرا تحت تأثیر عوامل مختلفی چون جریان های دریایی و وزش بادها قراردارند.

=هرچه از شهرهای نواحی داخلی به سمت شهرهای مجاور اقیانوس میرویم، سرمای زمستان ……کاسته…… میشود.
 9ــ به تصویر صفحه ٔ قبل توجه کنید. لایه ازن در کدام بخش هواکره قرار دارد؟ استراتوسفر( یوش سپهر)
آیا میتوانید در یک جمله بگویید فایدهٔ ٔ لایه ازن چیست؟ در این باره پرسوجو کنید.

توضیح : ازن یک گاز نامرئی است که جنس آن از اکسیژن است و این لایه سرتاسر کره زمین در طبقات بالای اتمسفر قرار دارد و فاصله آن از سطح زمین 15 تا 40 کیلومتر است . ضخامت این لایه فقط 3 میلیمتر است . البته ضخامت آن یکنواخت نیست و در استوا که خورشید مستقیم می تابد  ضخیمتر و در قطبها نازکتر است .برخی از مواد شیمایی باعث سوراخ شدن لایه ازون می شود و آن را از بین می برد مثل هیدرو فلوئور کربن که در برخی از یخچالها بخصوص مدل قدیمی وجود دارد و یا  و متیل برمید که در آفت کشهای کشاورزی استفاده می شود.

فواید لایه ازون :

* لایه ازون مانند سایبانی برای زمین مانع عبور پرتو های زیان آورخوشید یعنی همان اشعه ماورای بنفش می شود

*اگر این پرتوها به زمین برسد باعث سرطان پوست و بیماریهای چشمی مثل آب مروارید می شود .

* به گیاهان هم آسیب می رسد .

*اگر مقدار پرتوها زیاد باشد ، موجودات دریایی میکروسکوپی که غذای ماهیها هستند هم از بین می رود .

10ــ الف) چرا کوهنوردان در ارتفاعات زیاد ممکن است با مشکلات تنفسی روبه رو شوند؟

در ارتفاعات بالا ، تراکم هوا تغییر می کند – هوا رقیق می شود. هوای رقیق به همان اندازه هوای بسیار فشرده و متراکم سطح دریا غنی از اکسیژن نمی باشد. در قله کوه اورست ، بیش از 8840 متر بالای سطح دریا ، فشار اتمسفری یک سوم فشار اتمسفری سطح دریاست.

ب) چرا در هواپیما، قبل از شروع پرواز، نحوهٔ استفاده از ماسک اکسیژن به مسافران آموزش داده میشود؟ به علت تغییر فشار هوا در ارتفاعات بالا

ب) دقت کنید و بگویید چه کارها و فعالیتهایی در محیط زندگی شما موجب آلودگی هوا میشود؟ 1-صنایع وکارخانجات 2- اتومبیل ها3-فعالیت های گرمازایی و یا سرمازایی خانواده ها

اسخ فعالیت های فصل سوم - درس5    

پاسخ فعالیت های فصل سوم – درس 5

1ــ با توجه به نقشه  صفحه پیش و با مراجعه به یک اطلس، بگویید که:

 الف) جنگلهای بارانی استوایی در کدام قاره ها و کشورها، وجود دارند؟

قاره آسیا(کشورهای اندونزی، مالزی، چین، کره کشور های هند وچین) –

 قاره افریقا( کنگو، نیجریه، افریقای مرکزی) –

 قاره امریکا( برزیل،کشورهای امریکای مرکزی و...)

ب) کدام کشور، بیشترین وسعت جنگلهای بارانی استوایی را دارد. برزیل
2ــ الف) با توجه به نمودار بالا بگویید کدام زیست بوم در جهان، بیشترین میزان ترکیبات آلی و کدام زیست بومها کمترین میزان ترکیبات آلی را تولید میکنند؟ جنگل های بارانی استوایی

بیشترین میزان ترکیبات آلی و توندرا کمترین میزان ترکیبات آلی را تولید می کنند.

ب) با توجه به دانسته های خود از فصل قبل، (دربارهٔ آب و هوای مناطق جهان) علل این بیشترین میزان و کمترین میزان را توضیح دهید.

جنگل های بارانی استوایی:باران فراوان، دمای بالا، استفاده زیاد از نورخورشید و خاک های بسیار غنی وحاصلخیز

توندرا : کمبود باران، زمین یخ بسته ، سرمای بسیار شدید و کمبود خاک

5ــ فرض کنید قرار است به شما یک سفر رایگان همراه با گروهی از گردشگران طبیعت (اکوتوریست)جایزه بدهند. کدام زیست بوم را برای سفر انتخاب میکنید؟ چرا؟ جواب برعهده دانش آموز

6ــ به طور گروهی یک بروشور مسافرتی برای یکی از زیست بومها تهیه کنید.
روی بروشور، یک پیام جالب برای ترغیب گردشگران به مسافرت به آنجا بنویسید و چند تصویر جذاب از گیاهان یا جانوران آن ناحیه روی آن بچسبانید یا نقاشی کنید.
در بروشور درباره آب و هوا، جانوران و گیاهان آن منطقه مطالبی بنویسید و به مسافران توصیه کنید که برای بازدید از آن منطقه، چه وسایل یا لباسهایی به همراه داشته باشند.

جواب برعهده دانش آموز

پاسخ فعالیت های فصل سوم – درس6    

با توجه به نقشه
1ــ نواحی جنوب شرقی آسیا، استرالیا و آفریقای مرکزی را از نظر تعداد گونه های در معرض خطر با کانادا و اروپای شمالی مقایسه کنید.

در کشورهای گروه اول(جنوب شرقی آسیا، استرالیا و آفریقای مرکزی) تعداد گونه های درمعرض خطر بسیار بیشتر از کانادا واروپای شمالی است.

 2ــ سه کشور را نام ببرید که بیش از 300گونه در معرض خطر دارند.

ایالات متحده امریکا، استرالیا و اندونزی
دو کشور نام ببرید که کمتر از50گونه در معرض خطر دارند. شیلی، انگلستان و قزاقستان
3ــ چرا در صحرای آفریقا تعداد گونه های در معرض خطر بسیار کم است؟

چون در صحرای افریقا تعدادو تنوع گونه های جانوری کم است.

4ــ نظر افراد را در ستون های بالا بخوانید. شما با کدام دیدگاه موافقید؟ چرا؟ گفت وگو کنید. برعهده دانش امو
5ــ جدولی با دوستون رسم کنید. در یک ستون فواید و اهمیتهای جنگلهای آمازون و در ستون دیگر، علل تخریب آنها
را فهرست کنید.

6ــ فرض کنید به کشور برزیل سفر کرده و جنگلهای آمازون را دیده اید. یک کارت پستال درست کنید و روی آن تصویر یک منظره یا یک گونه گیاهی و جانوری این ناحیه را بچسبانید. کارت را برای یک دوست بفرستید.

7ــ الف) واکنش و احساس شما نسبت به تصاویر مربوط به شکار فیلها و اشیای تزیینی چیست؟ آیا ما واقعاً به این اشیا
نیاز داریم؟ خیر فقط وسایلی لوکس وتجملی هستند
ب) برخی از طرفداران محیط زیست، استفاده از وسایل تزیینی یا اشیایی مثل عاج را که در آنها از اعضای بدن جانوران استفاده شده است، تحریم کرده اند و آنها را نمیخرند. نظر شما در این باره چیست؟

- متوقف کردن بازار خرید و فروش عاج فیل

- قانونمند کردن تجارت عاج فیل در جهان سبب کم شدن تجارت غیر قانونی آن و از بین رفتن نسل فیل هامی شود. مانند اجازه فروش عاج فیل هائی  که در اثر عوامل طبیعی کشته شده و یا دراثر وحشی شدن و دیوانگی با گلوله محافظان محیط زیست از پای درآمده اند، داده شود.

پاسخ فعالیت های فصل چهارم -    درس 

فعالیت های فصل چهارم – درس7

1ــ جدول بالا را کامل کنید و به جای نقطه چینها عوامل طبیعی را که مانع جذب جمعیت میشوند، بنویسید.

آب وهوای بسیارگرم ویا بسیارسرد، پوشش گیاهی فقیر، رشته کوه های بسیاربلند، نمکزارها وشن زارها، باران کم وناکافی، نبود ویا کمبود منابع ومعادن زیرزمینی

 2ــ با استفاده از نقشه پراکندگی جمعیت و جدول بالا، ابتدا نوع تراکم جمعیت (زیاد یا کم) را در مکانهای زیر مشخص کنید و سپس با توجه به دانسته های خود از سال گذشته علت این نوع تراکم را در هر کشور بنویسید.

بنگلادش ( زیاد . علت:آب وهوای گرم ومرطوب،خاک حاصلخیز، باران فراوان و رودهای پرآب ) ،

 ژاپن ( زیاد.    علت:آب وهوای گرم ومرطوب،خاک حاصلخیز، باران فراوان و پیشرفت علم وصنعت )، 

 لیبی وچاد ( کم. علت: آب وهوای گرم وخشک، باران کم، نامناسب بودن خاک، تبخیرشدید) ،

 سیبری ( کم  . علت :آب وهوای بسیارسرد وخشک، کمبود باران  )

 آلمان (زیاد . علت: آب وهوای معتدل، خاک های حاصلخیز، سرزمین های پست وهموار، باران فراوان،پیشرفت علم وصنعت) ، 

 استرالیا( کم . علت : سرزمین خشک وکم باران، خاک های نامرغوب) ،

  کانادا ( کم .  علت: آب وهوای سرد، بارندگی کم، زمین های یخ بسته وسیع)

3ــ پرجمعیت ترین کشورهای جهان را به ٔ ترتیب از رتبه ّ اول تا هفتم پرس وجو کنید و با بیان تعداد جمعیت آنها در کلاس بخوانید.

 پاکستان: 185000000  == و نیجریه 165000000

4ــ همفکری کنید و به طور گروهی جدولی با دو ستون رسم
کنید. الف) فهرستی از عواملی را که موجب میشود یک
مکان مهاجرپذیر باشد، در یک ستون بنویسید. ب) فهرستی از
عواملی را که موجب میشود یک مکان مهاجرفرست باشد،
در ستون دیگر بنویسید.

5ــ آیا در کلاس شما افرادی هستند که خود یا خانوادهشان از
شهر یا روستای دیگری به شهر یا روستای شما مهاجرت کرده
باشند؟ دربارهٔ دلایل مهاجرت آنها (چه در مبدأ و چه در مقصد)
پرس وجو کنید. برعهده دانش آموز
6ــ به نظر شما، چرا بعضی از کشورها مقررات سختی برای
ورود مهاجران خارجی به کشورشان وضع میکنند؟

-به علت نفوذ فرهنگ ها واعتقادات مهاجران ودر خطر قرار گرفتن فرهنگ خودی

- فشار به منابع رفاهی واقتصادی

- پایین آمدن امنیت اجتماعی

پاسخ فعالیت های فصل چهار  م – درس 8

1ــ با توجه به نقشه و مراجعه به یک اطلس از هر یک از چهار گروه شاخص توسعه انسانی (خیلی بالا، بالا، متوسط، و کم) دو کشور نام ببرید .

خیلی بالا:(استرالیا،امریکای شمالی، اروپا )- 

بالا:(ایران،برزیل، عربستان وروسیه ) –

 متوسط:(چین،هند ومصر) –   

 کم(افغانستان،پاکستان و سودان  )

2ــ نمودار الف و شکل ب را توضیح دهید.

در20سال اخیر توسعه انسانی درایران ازسال1980تا2011 همواره سیر صعودی داشته و ایران را دربین کشورهای منطقه در رتبه دوم قرارداده ولی ازسال 2011 به بعد این توسعه به دلیل تحریم های بین المللی توسط کشورهای قدرتمند ، مخصوصاً تحریم نفتی ثابت مانده است.

3ــ الف) با توجه به جدولها، چند کشور ثروتمند و چند کشور فقیر وچند کشور با درآمد متوسط نام ببرید.

ثروتمند :لوکزامبورگ ..نروژ..قطر

فقیر..افعانستان .نیجر ..مالاوی.

متوسط...امریکا..سنگاپور..امریکا

 ب) در جدول میزان تولید ناخالص داخلی، تعداد ارقام مربوط به میزان تولید کشورها به ترتیب از رتبه ۱تا
۱۷۷چه تغییری میکند؟ توضیح دهید. بر عهده دانش آموز

۴ــ گفت وگو کنید: به نظر شما کشورهایی که اقتصاد و درآمد آنها برپایه فروش مواد اولیه و خام مانند نفت است، در حال و آینده با چه مشکلاتیروبه رو میشوند و چه تغییراتی باید در اقتصاد خود ایجاد کنند؟ 
اتمام مواد اولیه و نفت خام ..کاهش درامد .وابستگی اقتصادی .سیاسی..دخالت بیگانگان .....باید سعی شود تا از اقتصاد متکی به تک محصولی بودن خارج شده و تولیدات عیر نفتی را جایگزین و مبنای اقتصاد و درآمد قرار داد

5ــ سواد و آموزش نقش مهمی در پیشرفت یک کشور دارد. در گروه خود، فهرستی از مشکلاتی را که مردم یک کشور در
اثر پایین بودن سطح سواد و محروم بودن از آموزش با آن مواجه میشوند، تهیه کنید و بخوانید.

مشکلات اقتصادی .سیاسی..فرهنگی..نداشتن نیروی جوان و متخصص فعال و کارامد .عدم پیشرفت کشور..نا آگاهی از اوصاع کشور و جهان. .دخالت بیگانگان ..استثمار توسط کشورهای قدرتمند
6ــ با توجه به آموخته های سال پیش، چند دلیل برای اینکه چرا قارهٔ آفریقا بیشترین کشورهای دارای متوسط طول عمر پایین
را دارد، بیان کنید.

جنگهای داخلی .کمبود مواد عذایی.فقر ..خشکسالی ..کمبود بهداشت و امکانات پزشکی ..شیوع عوامل بیماریزا
7ــ دربارهٔ ٔ علل و عوامل نابرابری و توسعه انسانی در جهان گفت وگو کنید. به نظر شما کدام عوامل مهمترند؟ چرا؟

عوامل داخلی .زیرا اگر مردم یک کشور سواد و آگاهی خود را افزایش و باورهای علط را کنار گذاشته و استعدادها و فرهنگ خود را فراموش نکرده و ایمان و بتور..پشتکار.وحدت .مشارکت دو طرفه بین ملت و حکومت باشه هرگز اجازه دخالت بیگانگان به کشور داده نخواهد شد و همین باعث رشد و ترقی کشورشان میگردد.

 بخش تاریـــــــــخ

فعالیت های فصل پنجم - درس 9               

فصل پنجم – درس9

1ــ کاربرگه شماره ( )۷را انجام دهید.

2ــ پس از مطالعه متن توضیح دهید که با تأسیس حکومت صفوی، چه تغییرات مهم سیاسی، اجتماعی و مذهبی در ایران
ایجاد شد؟

تغییرات سیاسی :تشکیل حکومت واحد و قدرتمند - دفع دشمنان خارجی(عثمانی ها و ازبکان)

مذهبی:رسمی شدن مذهب تشیع و ایجاد وحدت دینی

اجتماعی:ایجاد وحدت بیشتر در کشور. 

3ــ الف) کدام شهرها پایتخت صفویان بودند؟ نام ببرید.

تبریز- قزوین - اصفهان

ب) علت تغییر پایتخت های صفویان را توضیح دهید.

شاه اسماعیل صفوی تبریز را به پایتختی برگزید تا هم به مرکز قدرت معنوی خاندان خود در اردبیل نزدیک باشد و هم از جایگاه استقرار پیروان و فداییان پرشور خود ، ایلهای ترکمان شیعی مذهب در سرزمین آناتولی ، فاصله زیادی نداشته باشد.

مهمترین علل انتقال پایتخت از تبریز به قزوین :

1 . نا مناسب بودن موقعیت جغرافیایی تبریز .

2 . وجود عثمانی ها در غرب و نزدیکی آنها به پایتخت .

3 . قرار گرفتن شهر تبریز در مسافت دوری از شرق جهت سرکوب ازبکان .

4 . واقع نشدن شهر تبریز در مرکز امپراطوری صفوی .

5 . مناسب بودن موقعیت جغرافیایی واستراتژیکی شهر قزوین نسبت به تبریز .

6 . عدم تهدید پایتخت در قزوین از سوی عثمانیها یا ازبکان .

7 . علاقهُ شاه طهماسب برای تغییر دادن پایتخت .

یکی از نکات مهمی که در انتخاب قزوین به پایتختی مورد توجه شاهان صفوی قرار نگرفته بود مشکل کم آبی قزوین بود. مشکل کمبود آب قزوین از یک سو، و محاسن شهر اصفهان از سوی دیگر، در آن زمان موجب شد که شاه عباس پایتخت خود را به اصفهان منتقل سازد. اصفهان از آب فراوان زاینده‌رود برخوردار و دارای مرکزیت جغرافیایی در ایران بود همچنین در مسیر راههای بزرگ بازرگانی قدیم مانند دمشق و حلب در غرب ، و سمرقند و بخارا در شرق ، قرار داشت . علاوه بر این ، فراهم بودن شرایط اقتصادی (راه) ، سیاسی (مرکزیت) و کشاورزی (آب زاینده رود) اصفهان موجب شد که این شهر در ادوار مختلف به عنوان پایتخت ایالتی (در دوره آل زیار) و پایتخت حکومتی (در دوره سلجوقیان) انتخاب شود.
4ــ دلایل سیاسی و نظامی ضعف و فروپاشی حکومت صفوی چه بود؟

بی کفایتی شاهان بعد از شاه عباس

دور نگه داشتن و عدم تربیت صحیح شاهزادگان

مالیات های سنگین

حمله محمود افغان

خرافاتی بودن شاه سلطان حسین

دخالت درباریان سودجو در امور

5ــ الف) آثار و نتایج اقدام های اداری و نظامی شاه عباس اول را توضیح دهید.

تجهیز سپاه به توپ و تفنگ توسط برادران شرلی:به دفع عثمانی ها و ازبکان و حکام یاغی پرداخت و نواحی اشعال شده را بازپس گرفت .ایجاد نیروی ارتش جدید (شاهسون)که با این کار خود را از خطر حمله احتمالی بقایای قزلباش رهانید.
 ب) کاربرگه ٔ شماره ( 8)را انجام دهید.

6ــ انگیزه ها و هدف  های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی اروپاییان از ارتباط با ایران دوره صفوی را از متن درس
استخراج و دسته بندی کنید.

1-حملات مداوم عثمانی ها: اروپاییان برای کاستن حملات عثمانی ها به اروپا درصدد تقویت رابطه خود با ایران برآمدند

 2.تاسیس شرکت های بزرگ تجاری:که تمایل داشتند در ایران فعالیت تجاری کنند بنابراین نمایندگانی برای عقد قرارداد به ایران امدند.

 3- یکسان سازی فرهنگی به منظور رواج دین وفرهنگ خود درایران  که زمینه ساز مصرف کالاهای اروپایی بود

پاسخ فعالیت های فصل پنجم – درس10  

1ــ پرس و جو و مشاهده کنید که در بازار یا مراکز خرید محل زندگی شما، کدام حرفه ها و مشاغل راسته یا مکانی
مخصوص دارند. نتیجه را در کلاس بیان کنید.

2ــ با راهنمایی دبیر خود، سه عامل گسترش تجارت در عصر صفوی را بیان کنید.

1- امنیت و آرامش نسبی درکشور و ثبات سیاسی که بازرگانان احساس امنیت داشتند     2-برقراری رابطه سیاسی و اقتصادی با دنیا   3-یکسان سازی واحدهای اندازه گیری  4- ایجاد راه ها
 3ــ با مطالعه  متن، سه منبع عمده درآمد حکومت صفوی را ذکر کنید.

تجارت،  مالیات ،  صنایع مختلف مثل ریسندگی و بافندگی