پرطرفدارترین طرحهای فرش عشایری دستباف

کشور ما از دیرباز مهد تولید فرش‌های دستباف بوده است که در این بین فرش‌های عشایری با طرح‌های الهام گرفته از طبیعت، حال و هوایی متفاوت و دلنشین دارند. اگر از علاقه‌مندان به فرش‌های دستباف اصیل ایرانی باشید، احتمالاً می‌دانید که قالی دستباف عشایری هنری اصیل با قدمت دیرینه است که طرح‌هایی بی‌بدیل و منحصر به فرد دارد.

 

موضوعی که فرش‌های عشایری را به شدت جذاب کرده است، طرح و نقشه آنهاست. این فرش‌ها با طرح‌هایی کاملاً ذهنی و بدون نقشه بافته می‌شوند و از این رو یک اثر هنری کاملاً متفاوت به شمار می‌روند. هر چند هر کدام از طرح‌های فرش‌های دستباف عشایری به تنهایی ما را شگفت‌زده می‌کند، ولی در این مقاله قصد داریم به سراغ معرفی پرطرفدارترین طرح‌هایی برویم که مشتریان فرش‌های عشایری مهمان خانه‌هایشان کرده‌اند؛ با ما همراه باشید.

 

فرش عشایری؛ مادر فرش‌های ایرانی

فرش دستباف عشایری یکی از معروف‌ترین فرش‌های دستباف ایرانی در دنیاست که پژوهشگران آن را مادر فرش‌های ایرانی می‌دانند، چون معتقد هستند که هنر قالی‌بافی توسط عشایر و کوچ نشینان پایه گذاری شده است. این فرش‌ها هنر دست بانوان عشایر هستند که با توجه به شرایط زندگی در طبیعت و در دسترس بودن پشم گوسفند، از جنس پشم و با طرح‌های الهام گرفته از المان‌های طبیعی بافته می‌شوند.

 

رنگ الیاف این فرش‌ها با رنگرزی طبیعی پشم و پنبه آماده می‌شوند و همین موضوع باعث جذابیت بالای رنگ فرش‌ها شده است. از ویژگی‌های فرش دستباف عشایری می‌توانیم به استحکام و دوام بالا، تنوع بی‌نظیر در طرح‌ها، رنگ‌های جذاب و زنده، ظرافت در بافت، گرما بخشی به خانه و عدم ایجاد حساسیت اشاره کنیم. قیمت فرش دستباف عشایری با توجه به مواردی مانند ابعاد، تراکم بافت، جنس، طرح و اندازه فرش متغیر است. اگر می‌خواهید نقشی اصیل و هنرمندانه از طبیعت را به خانه خود بیاورید، روی خرید فرش عشایری دستباف سرمایه گذاری کنید.

 

محبوب‌ترین طرح‌های فرش دستباف عشایری

فرش‌های عشایری تلفیقی از المان‌های طبیعی و نمادهایی از زندگی روزمره هستند. در طراحی این فرش‌ها تقریباً نمی‌توانید نقشی را پیدا کنید که در آن جنبه‌های عمیق زیبایی شناختی و معانی عمیق انسانی وجود نداشته باشد. انواع نقش‌ها در دست بافته‌های عشایری به شش دسته نقش‌های گیاهی، نقش‌های حیوانی، نقش‌های برگرفته از عناصر طبیعت (مانند خورشید، کوه، درختان و…)، نقوش انسانی، نقش‌های برگرفته از اشیا (مانند قیچی، شانه و…) و نقش‌های هندسی تقسیم می‌شوند.

بر این اساس محبوب‌ترین و پرطرفدارترین فرش‌های دستباف عشایری عبارتند از:

 

طرح و نقش فرش‌های بافت خراسان

روستاهای استان خراسان قطب تولید زیباترین فرش‌های دستباف عشایری هستند. بیشترین نقش‌هایی که در فرش‌های دستباف عشایری خراسان خودنمایی می‌کنند، نقش‌های هندسی، طبیعت و نقوش حیوانی هستند. جالب است بدانید در روستاها نقوش حیوانی و گیاهی بیشتر کاربرد دارند و در بین عشایر کوچ‌نشین نقوش هندسی؛ اما این نقش‌ها در کنار هم به تعادل می‌رسند.

 

نقش‌های هندسی که در این فرش‌ها استفاده می‌شود شامل بالُون (نقشی شبیه حرف S)، بُوک (به معنی عروس)، قایخ (نقش‌هایی شبیه به پَر یا عقرب) و خارخارک (نقش‌های صلیبی یا پله‌ای) هستند. قالی‌بافان این منطقه به‌دلیل همجواری با ترکمن‌ها، از نقش مایه‌های انتزاعی و نمادین فرش‌های ترکمن الهام گرفته‌اند. از نظر تنوع، تعداد و تراکم رنگ‌های به کار رفته نیز فرش‌های عشایری خراسان تقریباً تمام رنگ‌های طبیعی را شامل می‌شوند و نمی‌توان گفت کدام رنگ در این فرش‌ها غالب است.

 

طرح و نقش فرش‌های بافت نهاوند

دلیل محبوبیت طرح فرش عشایری نهاوند استفاده از نقوش طبیعی است. این نقوش در سه دسته گیاهی، حیوانی و انسانی هستند. آشناترین نقش در این طرح‌ها درخت زندگی است. وجود پرندگانی مانند طاووس، گنجشک یا حیواناتی مانند مارال، جیران، شتر، سگ و روباه از دیگر جاذبه‌های طراحی این سبک از فرش‌های دستباف عشایری است.

 

بوته، گل، ترمه یا زلف و چین نقش‌های جذابی هستند در کناره فرش‌های عشایری نهاوند به‌صورت تکرار شونده استفاده می‌شوند. از نقش مایه‌های اصیل و نمادین دیگری که در این فرش‌ها استفاده می‌شود، طرح طلسم است که برای دفع نظر بد با عنوان چشم زخم به کار برده می‌شود.

 

طرح و نقش فرش‌های بافت همدان

طرح فرش‌های عشایری استان همدان نیز در نوع خود خاص و زیباست. قرمز لاکی و شتری، رنگ غالب این فرش‌ها است. طرح فرش‌های عشایری همدان ترکیبی از نقوش هندسی، طبیعت و حیوانات در کنار نقوش انسانی است؛ مانند نقش دختر در کنار شتر یا پروانه.

 

استفاده از نقوش اسلیمی، چهار ضلعی‌ها، مثلث‌ها و نقوش منحنی در حاشیه این فرش‌ها متداول است و برخی هم تکرارهای ساده خطی و سطحی را شامل می‌شوند. با توجه به اینکه اکثر بافندگان همدانی خانم هستند، نقوش انسانی این فرش‌ها اغلب طرح دختر یا بانوی عشایری است.

قیمت فرش‌های دستباف عشایری

همان طور که ملاحظه می‌کنید هر کدام از طرح‌های محبوب و پرطرفدار فرش‌های دستباف عشایری با نقش و طرح خاص خود یک شاهکار هنری محسوب می‌شوند، در نتیجه قیمت آنها بالا خواهد بود. هر چند قیمت فرش دستباف کاملاً متغیر است، اما فاکتورهایی مانند سبک طراحی، ابعاد فرش، تراکم بافت، جنس و نوع رنگ الیاف و شهر بافنده می‌توانند در تعیین قیمت نهایی تأثیرگذار باشند.

 

وقتی هنر بافندگی با نقش‌های اصیل در فرش‌های عشایری تلفیق می‌شوند، نتیجه یک اثر نفیس و آنتیک خواهد بود که بدون شک از لحاظ ارزش اقتصادی یک کالای صادراتی محسوب می‌شود. جالب است بدانید طبق گزارش اتحادیه صادرکنندگان فرش ایرانی، فرش‌های عشایری یکی از محبوب‌ترین فرش‌های صادراتی هستند.